Isı ve Sıcaklık

Isı nedir?

Sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye aktarılan enerjiye ısı denir.
Isı bir enerjidir.
Isı kalorimetre kabı ile ölçülür.
Isı birimi kalori (cal) ve Joule (J) dir.
Isıyı, ısı kaynaklarından elde ederiz.

Sıcaklık nedir?

Bir maddenin ısısının ortalamasına sıcaklık denir.
Sıcaklık bir maddenin aldığı veya verdiği ısının göstergesidir.
Isı alan madde ısınır ve sıcaklığı artar.
Isı veren madde soğur ve sıcaklığı azalır.
Elimize aldığımız buz bizden ısı alır, sıcaklığımız düşer, buz ise ısı alır.
Sıcaklığı 38°C ye çıkan bir çocuğa buz torbasıyla temas ettiğinde ısı vererek sıcaklığı düşecektir.

Sıcak olan maddeden, soğuk olan maddeye ısı akışı

Yukarıdaki şekilde 60 °C deki cisimden 40 °C deki cisme doğru ısı akışı olmaktadır.
Belirli bir süre sonra her iki cismin son sıcaklıkları eşit olur.


Önemli !!!

• Isı sıcak maddeden soğuk maddeye doğru hareket eder.
• Birbirine temas eden maddelerin sıcaklıkları aynı ise ısı alış-verişi gerçekleşmez.
• Maddeler taneciklerden oluşmuştur. Isı alan maddenin tanecikleri daha hızlı hareket etmeye başlar.

Isı ve Sıcaklığın Farkı

1. Isı bir enerjidir. Sıcaklık enerji değildir, ısının göstergesidir.
2. Isı kalorimetre kabı ile ölçülür. Sıcaklık termometre ile ölçülür.
3. Isının birimi joule (J) ve kalori (cal) dir. Sıcaklığın birimi santigrat derecedir (°C)
4. Isı maddeler arasında alınıp verilebilir. Sıcaklığın alış verişi olmaz.
5. Isı alan her maddenin sıcaklığı artmaz.(Hal değişiminde)Sıcaklığı artan madde ısı alıyor demektir.

Isı ve Sıcaklık İlişkisi

Yukarıdaki şekilde özdeş ısıtıcılar ile ısıtılan suların aldıkları ısı miktarları eşittir.
Eşit süre ısıtılan 50 gram suyun sıcaklığı, 100 gram suyun sıcaklığından daha fazladır.

Örnek: Annemiz çay demlemek için suyu hemen kaynatmak istiyor. Bunun için çaydanlığa az su koymalıdır. Sıcaklığı hemen artırmak için su miktarını azaltması gerekir.

Not: Madde miktarı az olanın sıcaklık artışı fazla olur.

Aynı miktar su bulunan iki kaptan 1.si daha fazla ısı alır, bu nedenle sıcaklık artışı daha fazla olur.

Isı ve Sıcaklık Kavramlarına Günlük Yaşamdan Örnekler

1.Havanın sıcaklığını ölçeriz, ısısını ölçmeyiz.
2.Yanan mum elimizi yakacak kadar sıcaktır, fakat odamızı ısıtamaz.
3.Kalorifer peteği elimizi yakmayacak kadar sıcaktır, fakat odamızı ısıtabilir.

Sonuç: Isı ve sıcaklık farklı kavramlardır. Gündelik yaşamda kullanırken dikkatli olmayız.

Dikkat !

• Maddeler yandığında etrafa ısı verir.
• Doğal gaz, odun, kömür, petrol ürünleri(tüp gaz, benzin, mazot) ısı elde ettiğimiz yakıtlardır.
• Isı bir enerjidir, bütün enerjilerin kaynağı da Güneş'tir.
• Isı birimleri joule (J) ve kalori (cal) dir.
• 1 kalori (cal) yaklaşık 4 joule (j) dür.
• Joulenin 1000 katı kilojoule (kj), Kalorinin 1000 katı kilokalori (kcal) dir.

Sorular

Soru 1: Bir elimizi sıcak suya batıralım, diğer elimizi soğuk suya batıralım. İki elimizi aynı anda ılık suyun içine batırdığımızda ne olur?




Soru 2: Isı ile sıcaklık arasındaki farklar nelerdir?



Soru 3: Havanın ısısı mı yoksa sıcaklığı mı ölçülür?



Soru 4: Şekildeki 1.kaptaki su 2. kaba boşaltılıyor, 2. kaptaki suyun son sıcaklığı ne olur?

Şekil-1

Soru 5: Aşağıdaki şekilde K ve L maddeleri yan yana getirildiğinde,
a- K ve L cisimleri arasındaki ısı akış yönü nedir?
b- K ve L cisimlerinin son sıcaklıkları ne olabilir? (Isı kayıpları önemsiz)

Şekil-2