8.Sınıf 4.Ünite : Madde ve Endüstri

8.SINIF 4.ÜNİTE . MADDE VE ENDÜSTRİ

MADDELERİN  HALLERİ

KATI, SIVI, GAZ

• Katı hali, maddenin en düzenli halidir.
• Katıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar yok denecek kadar azdır.
• Katı tanecikleri arasındaki çekim kuvveti çok fazladır.
• Katıların belirli bir şekli ve belirli bir hacmi vardır.
• Katılar sıkıştırılamaz

• Sıvılar, katılara göre daha düzensizdir.
• Sıvıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar, katılara göre biraz fazladır.
• Sıvı tanecikleri arasındaki çekim kuvveti, katılardakine göre daha azdır.
• Sıvıların belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar.
• Sıvıların belirli bir hacmi vardır.
• Sıvılar, akışkandır.
• Sıkıştırılamaz kabul edilir.

• Gaz hali, maddenin en düzensiz halidir.
• Gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar çok fazladır.
• Gazları oluşturan tanecikler arasındaki çekim kuvveti çok azdır.
• Gazların belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar.
• Gazların belirli bir hacmi yoktur. Bulundukları kabın hacmini alırlar.
• Gazlar rahatlıkla sıkıştırılabilir.

FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞMELER :

FİZİKSEL DEĞİŞİM :

Maddenin yapısı değişmeden sadece dış görünüşünde meydana gelen değişmelerdir. Fiziksel değişmeler sonucunda yeni maddeler oluşmaz. Sadece maddenin renk, şekil, büyüklük gibi özellikleri değişir. Fiziksel değişmeler sonucunda maddenin kimliği değişmez.

ÖRNEKLER :

• Buzun erimesi
• Kağıdın yırtılması
• Tebeşirin toz haline getirilmesi
• Küp şekerin ezilerek toz şeker haline getirilmesi
• Suyun donması
• Çaydanlıktaki suyun buharlaşması
• Camın buğulanması
• Akşamları gökyüzünün renginin maviden kızıla dönüşmesi
• Altından bilezik yapılması
• Odunun kırılması
• Camın kırılması
• Yemek tuzunun suda çözünmesi
• Yoğurttan ayran yapılması
• Bakırdan tencere yapılması
• Havucun rendelenmesi

KİMYASAL DEĞİŞİM :

Maddenin iç yapısında meydana gelen değişmelerdir. Kimyasal değişmeler sonucunda maddenin kimliği değişir ve yeni maddeler oluşur. Kimyasal değişmeye uğrayan maddeler eski haline döndürülemez. 

ÖRNEKLER : 

• Kömürün yanması
• Sütten yoğurt ve peynir yapılması
• Demirin paslanması
• Meyvelerin çürümesi
• Un ve sudan hamur yapılması
• Kumdan cam yapılması
• Ekmeğin küflenmesi
• Kabartma tozunun üzerine limon sıkılması
• Canlıların ölmesi
• İnsanın sindirim ve solunum yapması
• Bitkilerin fotosentez yapması
• Üzüm suyundan sirke yapılması
• Doğalgazın yanması
• Dişlerimizin çürümesi
• Yumurtanın haşlanması
• Gümüşün açık havada zamanla kararması

KİMYASAL TEPKİMELER

Günlük yaşamımızda birçok değişim gözleriz. Bunlardan bazılarının sadece görünümü değişirken, bazılarının ise yapısı değişir.

Örneğin buz eriyince su olur. Suyu yapısında bir değişme olmaz. Yumurtanın pişmesinde ise yumurtanın yapısı değişir. Yeni bir madde oluşur. 6. Sınıf fiziksel ve kimyasal değişme konusundan hatırlamış olmamız gerekir.

Maddenin iç yapısında meydana gelen ve yeni bir madde oluşumuna kimyasal tepkime (kimyasal değişim) denir.

·         Kimyasal tepkimelerde genellikle ısı, ışık, gaz çıkışı, renk değişimi ve çökelek oluşumu meydana gelir.

·         Yanma, kokuşma, paslanma, yaprağın sararması, canlıların büyümesi, sindirim, solunum, fotosentez gibi olaylar kimyasal tepkime sonucunda oluşur.

Fiziksel değişmelerde maddenin içyapısı değişmez, maddenin tanecikleri arasındaki boşluk ve maddenin dış görünüşü değişir. Yeni bir madde meydana gelmez.

·         Örnek: Suyun donması, kâğıdın yırtılması, camın kırılması, şekerin suda çözünmesi…

Kimyasal değişim nasıl olur? Bu sorunun cevabını şu şekilde vermeye çalışalım.

Kimyasal değişmelerde yeni maddeler oluştuğuna göre maddeyi oluşturan taneciğin yapısı değişmiştir. Yani atomlar arasındaki bağlar kopar ve farklı bağlar oluşur.

Su (H2O) oluşurken hidrojen (H2) gazındaki H-H bağı ve oksijen (O2) gazındaki O-O bağı kopar ve yeni H-O bağları oluşur.

KİMYASAL TEPKİMELERDE KÜTLENİN KORUNUMU

Kimyasal tepkimelerde atomlar arası bağlar kopar ve yeni bağlar oluşur. Bu gerçekleşme sırasında atomların türleri ve sayıları değişmez. Bu nedenle tepkime öncesi ve sonrası kütle değişmez yani korunur.

Kimyasal tepkimelerde;

1. Kütle korunur.

2. Toplam proton ve nötron sayısı korunur.

3. Toplam elektron sayısı korunur.

4. Atom sayısı ve çeşidi korunur.

5. Toplam yük korunur.

Bir kimyasal tepkimede girenlerin kütleleri toplamı ürünlerin kütleri toplamına eşittir.

A+B           -->         C+D

mA + mB = mC + mD dir.

m: kütle

Örnek: 6 g karbon 16 gram oksijen il yanınca kaç gram karbondioksit oluşur?

Karbon + Oksijen   -->     Karbondioksit

  6 g         16 g                ?

 6 + 16 = ?

 ? = 22 g karbondioksit gazı oluşur.

SORU: 12 gram C atomu yeterince O2 atomu ile tepkimeye girince 44 gram CO2 elde ediliyor. 110 gram CO2 elde etmek için kaçar g C ve O2 atomları kullanılmalıdır?

C+O₂           -->                CO₂

12g   Xg               44 g

Y g   Z g             110 g

Önce X i bulalım. 12 + X = 44, X= 44-12 X=32 gram bulunur.

12 g C atomu 44 g CO2 oluşuyor

Y g C atomu 110 g CO2……………….

110/44 = 2,5, yani 44 ün 2.5 katı 110 yapıyor. Oran 2.5, o halde

12 x 2,5= 30 gram C gereklidir. Y= 30 g

32 g O2     44 g CO2

Z g           110 g CO2

110/44= 2.5, 32 x 2.5 =80 gram O2 gereklidir. Z= 80 g

Sonuç olarak 30 gram C atomu, 80 g O2 atomu gereklidir.

ASİTLER VE BAZLAR

            ASİTLER

          -Sulu çözeltilerinde H⁺  (hidrojen iyonu) veren bileşiklere asit denir.

          -Tatları ekşidir.

          -Turnusol kâğıdının rengini kırmızıya çevirirler.

          -Cildi tahriş ederler, yakıcıdırlar.

          -Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.

          -Asitler, metallerle tepkimeye girerek hidrojen gazı (H₂) açığa çıkarırlar.

ÖRNEK: Turunçgiller, gazlı içecekler, yoğurt, sirke, aspirin, süt, mide özsuyu(asidi) , domates, akü sıvısı, elma, domates, yağmur suyu, idrar, kahve vb….

ÖRNEK: H₃PO_{4 ,} H₂SO₄ , HNO₃, HCl,  CO₂, SO₂, NO_2, CH₃COOH vb……

         H₃PO₄     suda-->        3H⁺  + PO₄^-3

         H₂SO₄   suda-->       2H⁺  + SO₄^-2

         HNO₃    suda -->       H⁺    + NO₃^-

         HCl         suda-->       H⁺    + Cl^-

        CO₂ +   H₂O   -->      H⁺     + HCO₃^-

        CH₃COOH    suda -->       H⁺    +  CH₃COO^-   

               BAZLAR

       -Sulu çözeltilerinde OH^- (hidroksit iyonu) veren bileşiklere baz denir.

       -Tatları acıdır.

       -Turnusol kağıdının rengini maviye çevirirler.

       -Cildi tahriş ederler, yakıcıdırlar.

       -Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.

       -Ele kayganlık hissi verir.

ÖRNEK:Çikolata, mayonez, kabartma tozu, şampuan, deterjanlar, kül, cam silme sıvısı, mide ilaçları, kan, çamaşır suyu, tükürük, sabun,bağırsak içeriği  vb…

ÖRNEK: LiOH,KOH, Ca(OH)₂ ,NH_3, Na₂CO₃ gibi…..

LiOH    suda-->     Li⁺   +  OH^-

KOH     suda-->     K⁺   +     OH^-

Ca(OH)₂    suda  -->    Ca⁺²   +  OH^-

Na₂CO₃ + 2H₂O    -->          2Na⁺ + H₂CO₃ + 2OH^-

NH₃  +   H₂O      -->      NH₄⁺  +  OH^-     

            Her asidik ya da bazik madde aynı özelliği göstermez.

                    

             KUVVETLİ ASİT

              Su içinde tamamen veya tamamına yakını iyonlaşabilen asitlerdir.

             HClO₄, HCl, HNO₃, H₂SO₄

             ZAYIF ASİT 

             Suda çözündüğünde az iyonlaşabilen asitlerdir.

             HF, HCN, H₃PO_4, H₂CO₃,CH₃COOH

                     

             KUVVETLİ BAZ

             Su içinde tamamen veya tamamına yakını iyonlaşabilen bazlardır.

             NaOH, KOH, Ba(OH)₂

            ZAYIF BAZ 

            Suda çözündüğünde az iyonlaşabilen bazlardır.

            NH₃, Na₂CO₃

                  

            Asidik ve ya bazik maddelerin tanınması için kullanılan maddelere “belirteç” denir.

 pH CETVELİ

             Saf su temel alınarak oluşturulmuş bir cetveldir.  Bu ölçek bir maddenin ne kadar asidik                                     veya bazik özellik taşıdığının bir ölçüsüdür.

           

             Saf suyun pH' 7'dir ve nötr olarak adlandırılır.

SANAYİDE KULLANILAN BAZI ASİTLER

             

FORMÜLÜ	SİSTEMATİK ADI	PİYASA ADI	KULLANIM ALANLARI
H2SO4	Sülfürik asit	Zaç yağı	Boya sanayinde, patlayıcı yapımında
HCl	Hidroklorik asit	Tuz ruhu	Temizlikte
HNO3	Nitrik asit	Kezzap	Gübre yapımında,patlayıcılarda
H3PO4	Fosforik asit	Fosforik asit	Kolalı içecekler

SANAYİDE KULLANILAN BAZI BAZLAR

FORMÜLÜ	SİSTEMATİK ADI	PİYASA ADI	KULLANIM ALANLARI
NaOH	Sodyum hidroksit	Sud-kostik	Sabun, kağıt, boya ve tekstil üretiminde
KOH	Potasyum hidroksit	Potas-kostik	Deterjan, gübre ve pil yapımında
Ca(OH)2	Kalsiyum hidroksit	Sönmüş kireç	Kireç ve çimento üretiminde
NH3	Amonyak	Amonyak	Temizlik deterjanlarında

 

        

             Pek çok alanda kullanılan bu asit ve bazlara halk arasında çeşitli isimler verilmiştir. Asit ve                     bazlar sadece sanayide değil yiyecek, içecek ve temizlik dâhil hayatımızın her alanında                               varlıklarını  hissettirmektedirler.

           Özellikle kuvvetli asit ve bazların maddeler üzerinde olumsuz etkisi de bulunmaktadır.

•        Asitlerin mermer ve metaller üzerinde,
•             Bazların ise cam ve porselen eşyalar üzerinde aşındırıcı etkisi vardır.

           Bu yüzden asitler cam ya da plastik kaplarda saklanır.

             Kristal cam eşyaların zamanla matlaşması ve aşınması temizlik maddelerinin bazik 
özellik  göstermesinden kaynaklanmaktadır.

      

                          Ağız sağlığımız da yediğimiz yiyeceklerin asidik olmasından etkilenir, bu sebeple 
bazik özellik  gösteren diş macunu ile dişlerimizin korunmasını sağlayabiliriz.

   

                                   Asit ve bazların olumsuz etkilerinden korunmak için onları tanımalıyız. 
Bilmediğimiz maddeleri  koklamak ya da onların tadına bakmak tehlikeli 
olduğundan uyarı işaretlerini tanımalıyız.

 NOT: Asit ve bazların bu aşındırıcı etkisi bazen de hayatımızın devamı için gereklidir. 
Örneğin  besinlerin sindirilmesi için midemizde kuvvetli asitler salgılanır. 
Midede asitler, bağırsakta ise bazlar sindirime yardımcı olur.

ASİT YAĞMURLARI             Asidik özellik taşıyan karbon dioksit (CO2), kükürt dioksit (SO2) ve azot dioksit (NO2)  gazlarının su buharı ile tepkimeye girerek oluşturduğu yağmurlara asit yağmurları denir.

 SO₂   +  H₂O      -->        H₂SO₄

 NO₂ +  H₂O      -->         HNO₃

       CO₂  +  H₂O     -->         H₂CO₃

  

   NOT: Doğalgaz kükürt ve azot içermediğinden temiz bir yakıttır.

Asit Yağmurlarının Zararları

         ·         Ormanlara zarar verir.

         ·         Toprağın kimyasal ve biyolojik yapısını bozarak toprağın verimliliğini düşürür.

         ·         Suların asitlik derecesini etkileyip suda yaşayan canlıların hayatını tehlikeye atar.

         ·         Tarihi eserlere zarar verir.

         ·         Arabaların ve diğer metal yüzeylerin aşınmasına neden olur.

Asit Yağmurlarının Zararlarından Korunmak İçin Yapılması Gerekenler

          ·         Evlerde ve endüstride fosil yakıtlar yerine doğalgaz gibi kükürt ve azot içermeyen 
      temiz yakıtlar tercih edilmelidir. Ayrıca güneş, rüzgâr ve hidroelektrik santralleri gibi
      alternatif enerji kaynaklarından yararlanılmalıdır.

         ·          Fabrika bacalarına filtre takılması sağlanmalıdır.

         ·          Motorlu taşıtların bakımı zamanında yapılmalıdır.

         ·          Çevremizin ağaçlandırılması esnasında kışın yaprak döken bitkiler tercih 
      edilmemelidir.

NÖTRALLEŞME TEPKİMESİ

Asit ve bazların bir araya gelerek sonucunda tuz ve suyun oluştuğu tepkimelerdir.

           

    ASİT  +   BAZ         -->            TUZ  +  H₂O

                                           

HCl  +  NaOH         -->           NaCl  +  H₂O

2HNO₃  +  Ca(OH)₂      -->         Ca(NO₃)₂  +  H₂O

   

H₂SO₄   +  2KOH      -->          K₂SO₄  + 2H₂O

H₂CO₃  +  Mg(OH)₂      -->           MgCO₃   + 2H₂O

                     

HF   +  Ca(OH)₂      -->            CaF₂  + H₂O

TUZLARIN ÖZELLİKLERİ

ü  Katı haldedirler.

ü  Kristal yapılıdırlar.

ü  Sulu çözeltileri elektriği iletir.(Çünkü su içerisinde iyonlarına ayrışırlar.)

ü  Turnusol kâğıdına etki etmezler.

MADDE VE ISI

Sıcaklık, Enerji değil sadece enerjinin varlığını gösteren bir değerdir. Termometre ile ölçülür. Birimi 0C(santigrat derece),

Madde miktarına bağlı değildir.

 Isı, Madde taneciklerinin sahip olduğu toplam enerjiye ısı denir. Isı, bir enerjidir. birimi ise joule veya kalori (cal)’dir Madde miktarına bağlıdır. Bir maddenin ısısı artarsa sıcaklığı da artar Yani doğru orantılıdır. Isı aktarımı sıcaklığın fazla olduğu yerden sıcaklığın az olduğu yere doğru olur.

1-Aynı süre ısıtıldığında şekilde miktarı fazla olan sıvının sıcaklık artışı diğerine göre daha yavaş olur.

2-Kaplardaki sıvıları aynı sıcaklığa ğetirmek için miktarı fazla olan sıvıyı daha fazla süre ısıtmak gerekir veya ısıtıcının gücünü arttrımalıyız.

TEMOMETRELER: İçindeki maddenin ısı almasıyla genleşme veya büzüşmesiyle ölçüm yapar. Termometre içinde kullanılan Sıvının donma ve kaynama sıcaklıkları arasındaki değerleri ölçebilir.

Metal, sıvılı(civa, alkol) ve gazlı termometreler vardır.

KÜTLE VE ISI İLİŞKİSİ

Maddelerin sahip oldukları ısı enerjisi kütleleriyle doğru orantılıdır. Yani sıcaklıkları aynı olan aynı tür iki maddeden kütlesi büyük olanın ısısı daha fazladır. Bunun nedeni kütlesi büyük olan maddede tanecik sayısının daha fazla olmasıdır.

Enerji Dönüşümü

Doğada Isı, ışık, mekanik, kimyasal, nükleer enerji gibi farklı enerji türleri vardır. Toplam enerji miktarı hiçbir zaman değişmez fakat cismin sahip olduğu enerji türleri birbirine dönüşebilir. Örneğin Tost makinesi, fırın, su ısıtıcısı ve elektrik sobasında elektrik enerjisi ısı enerjisine dönüşür. Ampulün yanması sırasında elektrik enerjisi ısı ve ışık enerjisine dönüşür. Fren yapan aracın lastiklerinde mekanik enerji, ısı enerjisine dönüşür. Ellerin birbirine sürtülmesi sırasında mekanik enerji ısı enerjisine dönüşür. Besinlerin kimyasal bağlarında depolanan enerji, besinlerin solunum olayında parçalanması sonucu ısı ve kimyasal enerjiye dönüşür.

ÖZ ISI

Bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 10C değiştirmek için gerekli olan ısı miktarına öz ısı denir. Öz ısı c ile gösterilir ve her madde için farklıdır. Bu nedenle maddeler için ayırt edici özelliktir. Öz ısının birimi öz ısı cal/g 0C veya j/g 0C birimiyle ifade edilir.

Aynı kütleye sahip iki ayrı maddeye, aynı ısıyı verdiğimizde sıcaklık artışları aynı olmaz. Isıtılan bir maddenin sıcaklık artışı maddenin türüne göre değişir.

      Öz ısısı küçük olan maddelerin sıcaklığı daha hızlı ve çok artar, büyük olan maddelerin ise sıcaklığı yavaş

ve az artar.  Yani hızlı artan hızlı azalır. 

Öz ısı ile sıcaklık artışı ters orantılıdır.

MADDENİN HALLERİ VE ISI ALIŞVERİŞİ

Erime

Katı haldeki maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir.

Katı haldeki madde ısıtılırsa;

•   Madde ısı enerjisi alır.

•   Tanecikler enerji kazanır ve kinetik enerjisi artar.

•   Maddenin sıcaklığı artar.

•   Taneciklerin hızı artar.

•   Taneciklerin arasındaki çekim kuvveti azalır.

•   Tanecikler arasındaki boşluk artar.

•   Tanecikler birbirinden uzaklaşır.

•   Hızlanan tanecikler yer değiştirerek başka taneciklerle yeni bağlar oluşturur.

•   Madde sıvı hale geçer.

Donma

Sıvı haldeki maddenin ısı vererek katı hale geçmesine donma denir.

Sıvı haldeki madde soğutulursa;

•   Madde dışarıya ısı enerjisi verir.

•   Tanecikler enerji kaybeder ve kinetik enerjisi azalır.

•   Maddenin sıcaklığı azalır.

•   Taneciklerin hızı azalır.

•   Taneciklerin arasındaki çekim kuvveti artar.

•   Tanecikler arasındaki boşluk azalır.

•   Tanecikler birbirine yaklaşır.

•   Madde katı hale geçer.

Buharlaşma

Sıvı haldeki maddenin ısı alarak gaz hale geçmesine buharlaşma denir. Sıvı haldeki madde ısıtılırsa;

•   Madde ısı enerjisi alır.

•   Tanecikler enerji kazanır ve kinetik enerjisi artar.

•   Maddenin sıcaklığı artar.

•   Taneciklerin hızı artar.

•   Taneciklerin arasındaki çekim kuvveti azalır ve yok denecek kadar azdır.

•   Tanecikler arasındaki boşluk artar.

•   Tanecikler birbirinden çok fazla uzaklaşır ve bağımsız hareket eder.

•   Madde gaz hale geçer.

ERİME ve DONMA ISISI

Erime Isısı Formülü

Erime ve Donma ısısı arttıkça gerekli olan ısısı da artar.

Erime ısısı ile erime sıcaklığı birbirine karıştırılmamalıdır.

Erime sıcaklığı = Erime noktası (su için bu 0 ⁰C dir.)

Donma sıcaklığı = Donma noktası (su için bu 0 ⁰C dir.)

   Erime sıcaklığı = Donma sıcaklığı

           Erime ısısı = Donma ısısı

Buharlaşma ısısı = Yoğuşma ısısı

Erime - Donma - Buharlaşma – Yoğuşma Isıları yukarıdaki formüle göre hesaplanır veya yorumlanır.

Bu ısılar her madde için farklıdır yani ayırt edici özelliktir.

Donma ve Kaynamayı Geciktirme

Saf bir maddeye eklenen farklı cins madde, saf maddenin kaynama noktasını yükseltir donma noktasını düşürür. Örneğin suyun içine tuz atılırsa suyun kaynama sıcaklığı tuzun miktarına göre 100 ⁰C  den yukarı çıkar veya donma sıcaklığı 0 ⁰C den aşağı iner.

ISINMA EĞRİSİ

Isınma Eğrisi Grafiği

1, 3 ve 5. Bölgelerde madde ısı alıyor ve sıcaklık artışı gerçekleşiyordur. Bu bölgelerde sıcaklık artışı olduğundan tanecikler hızlanır, enerjiler artar. Madde tek halde bulunur. 

Q  : alınan ısı

m : kütle

t   : sıcaklık

2 ve 4. Bölgelerde madde hal değiştiriyor demektir. Madde ısı almaya devam ettiği halde sıcaklık artışı olmaz. Madde iki halde bulunur. Katı +sıvı veya sıvı +gaz şeklinde

Erime Isısı Formülü

SOĞUMA EĞRİSİ

Soğuma Eğrisi Grafiği

    Soğuma eğrisi ısınma eğrisinin tam tersidir.

 Zamanla sıcaklık artışı görülüyorsa ısınma eğrisi, zamanla      sıcaklıkta düşüş oluyorsa soğuma eğrisi demektir.

·         Eşit kütleli cisimlerde buharlaşma veya erime ısısı fazla olan daha çok ısı alır ya da daha uzun sürer. Doğru orantılı

·         Termometreler içinde kullanılan sıvıların E.N ve K.N arasında ki değerleri ölçebilir.

·         Buharlaşma her sıcaklıkta olur. Kabın üstünde gerçekleşir

·         Kaynama tek sıcaklıkta olur.Kabın tabanında başlar

·         Yükseklere çıkıldıkça açık hava basıncı azalacağından bir maddenin kaynama noktası da düşer.

·         Araştırılan özelliklerde veya kıyaslama sorularında her zaman ne isteniyorsa o değişir diğer bütün özellikler aynı olmalıdır.

·         Formülde eşitliğin sağı ve solundaki ifadeler doğru orantılı. Eşitliğin aynı tarafında olanlar ters orantılıdır.

  

KİMYA ENDÜSTRİSİ

1-Kimya nedir?

*        Kimya, maddenin yapısını, özelliklerini, bileşimini, etkileşimlerini, tepkimelerini araştıran ve uygulayan bilim dalıdır. 

*        Kısaca maddenin iç yapısını inceler.

2-Kimya endüstrisi nedir?

*        Kimya endüstrisi birçok sektör için gerekli olan ham madde ihtiyacını karşılamaktadır.

*        Otomotiv, deri, çimento, petrol, kağıt, kozmetik, gıda, tekstil, sağlık, boya, ilaç, gübre  ve enerji sektörlerinde kullanılmaktadır.

3-Kimya endüstrisinin önemi nedir?

*        Kimya endüstrisi yeni ürünlerin ortaya çıkmasını sağlar. Evimizde kullandığımız deterjanlar, yapıştırıcılar, kağıt ürünleri, plastik ürünler, cam malzemeler, boya maddeleri, tekstil ürünleri vb. birçok ürün kimya endüstrisi sayesinde üretilmektedir.

*        Kimya endüstrisi ülkenin gelişmişlik seviyesinin bir göstergesidir. Kimya endüstrisi diğer sektörlerin gelişmesini sağlamayan önemli bir lokomotiftir.

 

4-Ülkemizde kimya endüstrisi

*        Kimya endüstrisi son yıllarda ülkemiz için çok önemli bir sektör olmuştur. Kimya sektörünün yapmış olduğu ihraç ürünleri ekonomiye katkı sağlamaktır.

*        Boya ve kaplama, plastik ve kauçuk ile inorganik kimyasallar sektörü, Türkiye ve bölgenin büyümekte olan inşaat, otomotiv ve tekstil endüstrileri için önemli kaynaklar olup bu sanayilere olan talebin 2018 yılı itibarıyla % 4 - % 5 oranında artması beklenmektedir.

*        Türkiye plastik sektörü, Almanya ve İtalya'nın ardından Avrupa'nın en büyük 3. sektörü olup yılda 7,2 milyon ton/30 milyar ABD doları üretim gerçekleştirmektedir. Türkiye 2016 yılında Avrupa plastik sektörünün bir numaralı oyuncusu olmayı amaçlamaktadır.

*        Ev ve kişisel bakım devleri, yükselen orta sınıf ve 76 milyonluk nüfus sayesinde onlarca yıldır Türkiye'de faaliyet göstermektedir.

*        Türkiye, gübre talebinde dünyada 10. sırada yer almaktadır.

*        Türkiye Avrupa'nın en büyük 6. boya üreticisidir.

*        Türkiye akrilik elyaf (AB talebinin % 60'ı), PES elyaf (% 29) ve PVC (% 14) gibi çeşitli tekstil ve inşaat kimyasallarında Avrupa'nın en büyük tüketicilerinden biri konumundadır.

*        Dünyanın en büyük 16. otomotiv üreticisi olan ve 20 GW yararlanılmayan rüzgâr enerjisi potansiyeline sahip Türkiye, hafif kompozit materyallerde üretim merkezi olmak için elverişli konumdadır.

*        Tekstil üretiminde Avrupa, Orta Doğu ve Afrika'ya doğru kayan yeni eğilimler, Türkiye'deki tekstil kimyasalları üreticileri için yeni fırsatlar yaratabilir.

*        Türkiye'de son beş yılda 2,7 milyar ABD doları değerinde sıfırdan yatırım projesi ve 3,4 milyar ABD doları değerinde birleşme & satın alma anlaşması imzalanmıştır.

*        Büyük ve gelişmekte olan ticari pazarlara yakın konumdaki Türkiye'nin önemli bir ihracat potansiyeli bulunmaktadır. Türkiye'nin kimya sanayisindeki ihracat hacmi, 2013 yılında 17,5 milyar ABD dolarına ulaşmış olup, Mısır, Irak ve Almanya temel ihracat pazarlarını oluşturmaktadır.

*        Türkiye'nin kimya sektörüne yönelik 2023 yılı ihracat hedefi 50 milyar ABD dolarıdır. Sektör, Türkiye'nin toplam ihracatında % 9,17 paya sahip olmayı amaçlamaktadır. 2023 yılına yönelik sayısal hedefler, endüstrinin bazı alt sektörlerindeki ihracat kalemleri açısından aşağıdakileri içermektedir:

-Organik ve inorganik kimyasallar: 5,9 milyar ABD doları

-Boya ve ham maddeler: 2,5 milyar ABD doları

-Sabun, deterjan, kozmetik: 3,3 milyar ABD doları

-Plastik ve kauçuk ürünler: 23,3 milyar ABD doları

Dersimiz Fen Bilimleri ,

Hayatimizfen !